Zarządzanie zespołem
Programy Motywacyjne dla Managerów SpóĹek Akcyjnych

Dzięki dobrze skonstruowanemu i zrealizowanemu programowi można osią gnąć różne cele istotne zarówno dla spółki jak i samych uprawnionych takie jak:
- wzrost wartości samej spółki w zwią zku z pracÄ dobrze umotywowanych managerów
- powią zanie dobrej pracy z wymiernym efektem w postaci dodatkowego wynagrodzenia
- stworzenie relacji dzięki, której managerowie są bezpołrednio i dodatkowo zainteresowania uzyskaniem przez spóĹkÄ dobrych wyników, gdyż w efekcie stanÄ się współwłaścicielami spółki
- Ĺciślejsze powią zanie managerów ze spóĹkÄ
- ustalenie alternatywnego (do Ĺciśle finansowego) sposobu wynagrodzenia managerów, poprzez przyznanie prawa do objÄcia lub nabycia akcji, dzięki którym spółka nie tylko nie będzie musiała wydatkować własnych środków (jak w przypadku gratyfikacji o charakterze finansowym), ale sama uzyska dodatkowe Ĺrodki na rozwój.
Możliwe są różne wersje i kombinacje (wersje mieszane) programów motywacyjnych. W niniejszym artykule zasygnalizowano jedynie kilka możliwości.
Emisja Managerska
Najprostszy program motywacyjny, stwarzający możliwość objÄcia akcji przez managerów spółki polega na podjÄciu uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego i zaoferowanie akcji nowej emisji uprawnionym po atrakcyjnej cenie emisyjnej (nie niższej niż nominalna). Podwyższenie kapitału zakładowego w tym trybie wymaga stosownej decyzji akcjonariuszy (uchwaĹa Zgromadzenia Akcjonariuszy). Z reguły będzie się to wiÄ
zaĹo z wyĹÄ
czeniem prawa poboru dotychczasowych akcjonariuszy. Osoby uprawnione do objÄcia akcji, którym spółka zaoferowaĹa akcje do objÄcia w ramach emisji managerskiej jeżeli będą zainteresowani, przyjmujÄ
ofertÄ objÄcia akcji i wniosą
wkĹady pieniężne na pokrycie tych akcji. Po zakończeniu emisji zarząd spółki zgłosi podwyższenie kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców. Z chwilÄ
wpisania podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców, osoby które objÄĹy akcje w ramach emisji managerskiej stanÄ
się akcjonariuszami spółki.
Zbywalność akcji emisji managerskiej może być ograniczona przez statut bą dź też ograniczona przez dodatkowe ustalenia o charakterze umownym (np. zobowią zanie akcjonariusza-managera (pod określonym rygorem), że nie będzie zbywać akcji emisji managerskiej. Mechanizmy te zabezpieczajÄ przed ewentualnie zbyt szybkim „wyjĹciem” uprawnionych akcjonariuszy ze spółki, które może być niepożądane z punktu widzenia właścicieli. Program motywacyjny wymaga również określenia osób (wprost bą dź za pomocą określonych kryteriów (np. w zależności od wyników finansowych) uprawnionych do objÄcia akcji SpóĹki.
Nabycie akcji własnych przez SpóĹkÄ w celu zaoferowania ich pracownikom.
Bardziej zĹożonÄ formÄ jest program motywacyjny polegający na nabyciu przez spóĹkÄ akcji własnych spółki, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z niÄ powiÄ zanej przez okres co najmniej trzech lat (art. 362 par. 1 pkt 2 kodeksu spółek handlowych (ksh).
W tym przypadku nabycie akcji własnych przez spóĹkÄ jest możliwe po spełnieniu warunków przewidzianych przez kodeks spółek handlowych, to jest w szczególności gdy (art. 362 par. 2 ksh) zostanÄ spełnione ĹÄ cznie nastÄpujące warunki:
- nabyte akcje zostały w pełni pokryte,
- łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego spółki, uwzglÄdniajac w tym również wartość nominalnÄ pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte,
- łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego, utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 kodeksu spółek handlowych może być przeznaczona do podziału.
Zgodnie z art. 363 par. 2 k.s.h. nabycie akcji własnych przez spóĹkÄ wymaga zamieszczenia w rocznym sprawozdaniu SpóĹki (sprawozdaniu o którym mowa art.395 par. 2 pkt. 1 ksh):
- uzasadnienia nabycia akcji własnych w danym roku obrotowym,
- liczby i wartości nominalnej akcji nabytych lub zbytych w roku obrotowym, jak również określenia udziału procentowego, jaki akcje te reprezentujÄ w kapitale zakładowym,
- w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego, uzyskanej ceny lub wartości innego Ĺwiadczenia wzajemnego,
- liczby oraz wartości nominalnej nabytych i zatrzymanych akcji, jak również określenie ich procentowego udziału w kapitale zakładowym.
Akcje nabyte w celu zaoferowania ich pracownikom należy zaoferować pracownikom lub innym uprawnionym osobom najpóźniej z upĹywem roku od dnia ich nabycia przez spóĹkÄ (art. 363 par.3 ksh). Akcje nabyte z naruszeniem przepisów art. 362 § 1 lub 2 ksh powinny być zbyte w terminie roku od dnia ich nabycia przez spóĹkÄ (art. 363 par. 4 ksh). Jeżeli akcje własne nie zostały zbyte w terminach wskazanych w art. 363 par. 3 lub 4 zarząd zobowią
zany jest je niezwĹocznie je umorzyć bez zwoĹywania zgromadzenia wspólników.
Dodatkowe wymogi związane z nabyciem akcji własnych moźe przewidywać statut spółki.
Ta wersja programu motywacyjnego wymaga zaangażowania finansowego SpóĹki, a więc może być bardziej kosztowna. ZwróciÄ należy jednak uwagÄ, że w tym ukĹadzie uchwalenie i wdrożenie programu motywacyjnego może być połÄ
czone z innym celem jakim może być doprowadzenie do „wyjĹcia” ze spółki innego akcjonariusza od którego spółka odkupuje akcje. Takim innym akcjonariuszem może być np. były inwestor, który z jakiś powodów kiedyś zainwestowaĹ w objÄcie lub nabycie akcji spółki, a później (po zmianie zamiarów) zamierza wyjść ze spółki. W takim wypadku możliwe jest (pod warunkami przewidzianymi przez ksh) nabycie jego akcji przez spóĹkÄ w celu umorzenia, ale jeżeli już spółka decyduje się na nabycie od takiego inwestora akcji może zrobiÄ to nie w celu umorzenia, ale w celu zaoferowania ich do nabycia pracownikom. Tym samym program motywacyjny będzie sprzyjaĹ realizacji dwóch różnych celów.
Emisja warrantów subskrypcyjnych w ramach instytucji kapitału docelowego (ar. 444 i nast. ksh) lub w ramach instytucji kapitału warunkowego (art. 448 i nast. ksh)
Program motywacyjny (w wersji bardziej skomplikowanej) może być również powiÄ
zany z instytucjÄ
warrantów subskrypcyjnych stanowiÄ
cych odrÄbnÄ
kategoriÄ papierów wartościowych.
Zgodnie z art. 453 ksh par. 2 ksh warranty subskrypcyjne to papiery wartościowe imienne lub na okaziciela uprawniajace ich posiadacza do zapisu lub objÄcia akcji, z wyĹÄ
czeniem prawa poboru (warranty subskrypcyjne).
UchwaĹa o emisji warrantów subskrypcyjnych powinna wskazywać
- uprawnionych do objÄcia warrantów subskrypcyjnych,
- cenÄ emisyjnÄ lub sposób jej ustalenia, jeżeli warranty subskrypcyjne mają być emitowane odpĹatnie,
- liczbÄ akcji przypadających na jeden warrant subskrypcyjny,
- termin wykonania prawa z warrantu, z tym że nie może on być dĹuższy niż 10 lat.
Warranty subskrypcyjne więc być emitowane w dwóch formach:
- warranty uprawniajace do zapisu na akcje nowej emisji (w przypadku gdy uprawnieni nie zĹożÄ zapisu na akcje nowej emisji spółka może zaoferować je także innym osobom)
- warranty uprawniajace do objÄcia akcji nowej emisji.
Emisja warrantów subskrypcyjnych uprawniajacych do zapisu na akcje nowej emisji jest powiÄ zana z instytucjÄ kapitału docelowego (szczegóĹowo uregulowanej w art. 444 i nast. ksh), polegającÄ na udzieleniu upoważnienia Zarządowi (co wymaga stosownej zmiany statutu) do podwyższenia kapitału zakładowego w cią gu maksymalnie 3 lat.(z możliwościÄ przedĹużania na kolejne okresy). W razie udzielenia takiego upoważnienia (w granicach przewidzianych przez ksh) o sprawach podwyższenia decyduje Zarząd, a nie Walne Zgromadzenie.
Natomiast warranty uprawniajace do objÄcia akcji nowej emisji są związane z instytucjÄ kapitału warunkowego (uregulowanÄ w art.448 i nast. ksh). Warunkowe podwyższenie kapitału polega na tym że walne zgromadzenie podwyższa kapitał zakładowy z zastrzeżeniem, że osoby, którym przyznano prawo do objÄcia akcji (np. posiadacze warrantów), wykonajÄ je na warunkach określonych w uchwale i kodeksie spółek handlowych.
Wykorzystanie instytucji kapitału warunkowego (art. 448 i n. ksh) w celu przyznania praw do objÄcia akcji w zamian za wierzytelności z tytuĹu do udziału w zysku.
Zgodnie z art. 448 par.2 pkt 2 k.s.h. uchwaĹa o warunkowym podwyższeniu kapitału zakładowego może zostać powziÄta w celu przyznania praw do objÄcia akcji pracownikom, członkom zarządu lub rady nadzorczej w zamian za wkĹady niepieniężne, stanowiÄ ce wierzytelności, jakie przysługujÄ im z tytuĹu nabytych uprawnieĹ do udziału w zysku spółki lub spółki zależnej.
W zależności od uregulowaĹ statutowych oraz od treści uchwały walnego zgromadzenia managerowie, pracownicy lub członkowie zarządu mogÄ mieć prawo do udziału w zysku rocznym spółki. Już sam udział tych osób w podziale zysku rocznym spółki może być elementem programu motywacyjnego. Czynnik motywacyjny w tym wypadku będzie miał jednak charakter pieniÄżny, gdyż w takim razie nabędą oni wobec SpóĹki prawo do udziału w zysku, który powinien być wypłacony.
Taki oparty na gratyfikacji pieniężnej system motywacyjny może być wzbogacony o stworzenie możliwości zamiany wierzytelności takich osób o udział w części zysku na akcje spółki. W zależności od konkretnych parametrów finansowych, biorąc pod uwagę wysokość wierzytelności przysługującej uprawnionemu w relacji do prawa do udziału w potencjalnej dywidendzie jaka może wynikać z akcji w latach przyszłych, a także mające na wzglÄdzie sytuacjÄ finansowÄ spółki i jej prognozy rozwoju - zamiana wierzytelności na akcje spółki może być dla uprawnionych bardziej opłacalna. W szczególności elementem, który może mieć kluczowe znaczenie jest to, że w razie zamiany wierzytelności na akcje uprawniony (już teraz z akcji) będzie miał prawo do udziału w zysku w kolejnych latach lub też będzie mógĹ takÄ akcje sprzedać po korzystnej cenie. Taka inwestycja w akcje będzie miała charakter inwestycji długoterminowej być może bardziej atrakcyjna niż doraźny udział w zysku spółki.
Wybrane aspekty podatkowe związane z programami motywacyjnymi
Wspólnym potencjalnym problemem podatkowym związanym ze wszystkimi w/w możliwościami premiowania osób zarządzają
cych spółkami kapitałowymi jest możliwość szacowania nieodpĹatnych (caĹkowicie lub częściowo) ĹwiadczeĹ przez organy podatkowe.
Organy podatkowe mogÄ mieć zastrzeżenie wtedy gdy uprawnionym przysługiwać będzie prawo do objÄcia akcji lub innych instrumentów powiÄ zanych z akcjami po cenie lub za określonÄ pĹatność niższÄ od ich wartości rynkowej. Niestety dzieje się tak w większości wypadków, gdyż „bonusem” dla zarządzają cego ma być właśnie to, że może on otrzymać określone walory po atrakcyjnej cenie.
Tego rodzaju „bonusy” z reguły przyznawane są nie na poczÄ tkowym etapie funkcjonowania spółki, kiedy wartość nominalna walorów nie różni się od ich wartości rynkowej, ale na etapie, gdy spółka jest rynkowo warta dużo więcej niż jej nominalna wysokość kapitału zakładowego.
Przyznając więc takie „bonusy” zupełnie nieodpłatnie lub de facto częściowo odpĹatnie (np. przy zapłacie tylko wartości nominalnej) należy się liczyć z tym, że organy skarbowe dokonajÄ szacowania przysporzenia majątkowego „bonusów” w wysokości wartości rynkowej obejmowanych walorów minus cena ich nabycia, czego konsekwencjÄ może być obowiązek zapłaty podatku od różnicy wartości (chyba że różnica w wartości będzie miała jakieĹ inne uzasadnienie) .
Opisanego ryzyka podatkowego nie da się w pełni wyeliminować. Wskazać również należy na to, że oszacowanie przysporzenia majątkowego w ramach „bonusów” przez organy podatkowe będzie uĹatwione gdy wystÄpuje aktywny rynek walorów danej spółki (np. jest notowana na rynku regulowanym).
Powyższe ryzyko szacowania lub wykazywania różnic wartości minimalizuje w pewnej części zakaz zbywania danych walorów. Zakaz zbywania danych walorów może być uzasadnieniem niższej od rynkowej ceny waloru, gdyż taki walor nie ma pełnej wartości rynkowej w porównaniu do walorów w pełni zbywalnych,
Z kolei zastosowanie bardziej skomplikowanego ekwiwalentu wymiany (jak na przykład wymiana na wierzytelność z tytuĹu należnego udziału w zysku na akcje) powoduje, że oszacowanie może być trudniejsze.
Powyższe uwagi o aspektach podatkowych należy mieć na uwadze przy projektowaniu zaĹożeĹ finansowych programów motywacyjnych
Podsumowanie
Kodeks spółek handlowych stwarza szerokie możliwości stworzenia programu motywacyjnego dla managerów i przyznania im gratyfikacji w formie prawa do objÄcie lub nabycia akcji spółki. Niniejszy artykuł sygnalizuje jedynie pewne możliwości. Wybór konkretnej formy powinien uwzglÄdniać okoliczności (finansowe, prawne, ekonomiczne) w jakiej znajduje się spółka. Znaczenie będzie miało też to w jaki sposób spółka zamierza się rozwijać oraz jak kształtuje się struktura jej akcjonariatu. UwzglÄdniÄ należy również potencjalne skutki podatkowe oraz koszty organizacyjne uchwalenia i wdrożenia programu.
Autorzy:
Krzysztof Kohut - Radca Prawny
Piotr Mirowski - WspóĹpracownik Kancelarii w zakresie spraw księgowo-finansowych
r e k l a m a

Finansowe rady dla nie finansistów: w co inwestować, jak wybrać ubezpieczenia z najwyższej półki i oferty private bankingu.
- Podróżujący służbowo Polacy chcą... | 06-10-2015
- Raport Płacowy Antal - Wynagrodzenie... | 23-07-2015
- Dolar dzisiaj osiągnął rekordowy od... | 10-03-2015

Czym jeżdżą polscy menedżerowie.
- Samochód służbowy jako... | 11-12-2014
- Niebanalne auto dla ambitnego... | 18-10-2013
- Audi Q7 - lifting i zmodyfikowane... | 19-05-2013
- O nas |
- Kontakt |
- Reklama |
- Biuro prasowe |
- Partnerzy |
- Regulamin |
- Mapa serwisu |
- Zgłoś błąd |
- Polityka prywatności |
- RSS |
- na górę strony ^
- Copyright ©JOBS.PL SA 2008-2013 Wszelkie prawa zastrzeżone.
- projekt i wykonanie: agencja interaktywna .apeiro