Najcze™stsze skojarzenie pojawiające się z hasłem „Budowanie współpracy” dotyczy budowania współpracy w zespole, pomię™dzy czł‚onkami zespoł‚u (gdzie szef również jest członkiem zespoł‚u, lecz z racji pełnionej funkcji może mieć‡ i zazwyczaj ma nieco inne uprawnienia). Celem współpracy jest wytworzenie synergii, czyli efektu wynikającego z połączenia jednego elementu z innym w taki sposób, że ostateczny wynik jest wię™kszy niż prosta suma składowych elementów, czyli 1+1>2. Słowo synergia pochodzi od greckiego synergos (συνεργός) i oznacza Pracując Razem – zatem jest pochodną współpracy, współpracy pomię™dzy czł‚onkami zespoł‚u. Jak doprowadzić do takiego efektu? Kto jest za tę współpracę odpowiedzialny? Jakie działania powinny zostać podjęte i przez kogo, aby ta współpraca była możliwa?
Kiedy mówimy o budowaniu współpracy w zespole wszyscy zdajemy sobie sprawę™ z tego, że odpowiedzialność za ten proces spoczywa w rękach przełożonego, menedżera, szefa zespoł‚u, lidera, trenera. Czł‚owieka, który swoimi działaniami powinien wyzwolić potencjał członków zespoł‚u i zmotywować ich do współ‚działania. Kogoś, kto przede wszystkim bę™dzie potrafił zdefiniować wspólną dla całego zespoł‚u wizję oraz określić cel, do którego zespół zmierza. Ponadto, rozumiejąc procesy zachodzące w zespole (fazy jego rozwoju), bę™dzie potrafił w odpowiednim momencie i w adekwatny dla dojrzałości zespoł‚u sposób wprowadzić, uzgodnić, stworzyć‡ i przestrzegać wspólne wartości, normy a także zasady współpracy (jawne, zrozumiał‚e i respektowane przez wszystkich).
Nie bez znaczenia jest także element przywództwa, bycia akceptowanym, dzielącym się władzą i odpowiedzialnością liderem, posiadającym wszelkie zachowania wzorcowe budujące współpracę, takie jak: umieję™tność wspierania innych, troska, konsekwencja (rozumiana jako dotrzymywanie umów), spójność (czyli dział‚anie zgodne z tym, co deklarujemy), dbanie o dobry przepływ informacji (tzw.dobra komunikacja), wykorzystywanie potencjału wszystkich członków zespoł‚u i wiele, wiele innych.
Czy rzeczywiś›cie spełnienie tych warunków wystarcza? Czy faktycznie tylko szef odpowiada za współpracę w zespole?
Aby mówić o rzeczywistej współpracy mię™dzy ludźmi (bez znaczenia w jakich konfiguracjach w organizacji i poza nią) musimy wykonać krok w tył… a może nawet wiele kroków i przyjrzeć‡ się sobie. Współpraca uwarunkowana jest bowiem postawą każdego z nas i gotowością do budowania więzi z innymi osobami. Współpraca to umieję™tność pracy w grupie na rzecz osią…gania wspólnych celów, umieję™tność zespoł‚owego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów. Zdolność tę zalicza się do kompetencji emocjonalnych. Umieję™tność ta stanowi jeden z wyróżników kompetencji społ‚ecznych, które warunkują jakość relacji z innymi ludźmi. Polega na zdolności traktowania swoich potrzeb na równi z potrzebami innych członków grupy i harmonizowania ich.
Osoby, które posiadają tę kompetencję potrafią zachować równowagę pomię™dzy nastawieniem na cel (zadanie) a dbałością o właściwe związki z innymi. są… nastawione na współpracę z innymi, chętnie dzielą się swoimi pomysłami, planami - widzą wspólne korzyści, nie odczuwają lęku przed konkurencją, dzielą się informacjami i zasobami. Wreszcie same aktywnie poszukują okazji do współpracy. Można powiedzieć‡, że wiedzą, lub ufają w to, że współpraca (synergia) pozwoli im na osiągnięcie wię™kszego sukcesu (osiągnięć, poczucia bezpieczeństwa, komfortu i innych w zależnoś›ci od tego, co jest indywidualnym motywatorem jednostki), niż nastawienie na rywalizację i indywidualną wygraną.
Niestety, postawa wygrany-wygrany często bywa jedynie deklaracją, bo jak mawiają „na tyle się znamy na ile zostaliśmy sprawdzeni’ i dopóki nie zostanie ona potwierdzona w dział‚aniu jest jedynie chęcią jej realizacji.
Aby w zespole zaistniała „synergia” każdy z jego członków zobowią…zany jest do postawienia sobie pytania: na ile jestem gotowy do współpracy? Z perspektywy osobistej praca razem (współpraca) oznacza szereg konkretnych postaw i zachowań oraz nieformalnych zobowią…zań:

Przede wszystkim OTWARTOŚĆ, czyli bycie otwartym na nowe, niekoniecznie zgodne z moimi, informacje, działania, eksperymenty a także gotowość do dzielenia się informacjami, wiedzą, pomysłami, spostrzeżeniami, które są… moim udziałem. Zatem nie tylko biorę, ale i daję.

Druga niezbędna we współpracy umieję™tność to REFLEKSJA, rozumiana jako gotowość do analizy, rozważenia tego, co mówią inni i traktowania tych wypowiedzi z szacunkiem i ciekawością. Bez natychmiastowej oceny czy odrzucenia. Poszukanie tego co, być‡ może jest wspólne, podobne, albo inne, interesujące i godne uwagi właśnie dlatego, że nieznane.

Po trzecie ważne jest SPRAWDZANIE, czyli dowiadywanie się, czy to czego Ty doświadczasz jest tym samym czego doświadczają inni? Wypełnianie przestrzeni niejasnej jasnymi informacjami – zamiast domysłów, konkrety. Potrzebna jest do tego odwaga i gotowość do zadawania pytań, jeś›li coś nie jest dla Ciebie zrozumiał‚e. Trudność w sprawdzaniu polega na tym, że czasem wię™ksze poczucie komfortu daje nam „półcień” – sytuacja nie do końca jasna, bo taka nie wymaga zmiany, działania, konfrontacji. Takie myś›lenie ma charakter krótkoterminowy. Utrzymywanie takiego status quo, bę™dzie negatywnie odbijało się na jakości współpracy. Wcześ›niej czy później i tak bę™dzie trzeba podjąć jakieś działania, tyle tylko, że niejednokrotnie bardziej skomplikowane i trudniejsze emocjonalnie.

Na czwartym miejscu znajduje się POKORA, w przypadku współpracy definiowana jako świadomość tego, iż wyrażając konstruktywną krytykę wobec innych, musisz być‡ otwarty na krytykę wobec siebie. Oczywiś›cie bę™dzie to wymagało od wszystkich współpracujących osób rozwoju kompetencji związanych z udzielaniem tzw. konstruktywnej informacji zwrotnej: konkretnej, w oparciu o fakty, na bieżą…co, w formie opinii a nie oceny itd.

Wreszcie jako piąty warunek pojawia się WZAJEMNOŚĆ w pracy zespoł‚owej, czyli korzystanie ze spostrzeżeń innych członków zespoł‚u do tworzenia nowych propozycji. Taka postawa pozwala na budowanie zaangażowania i wzajemne inspirowanie, dzię™ki temu każdy z członków zespoł‚u ma szansę poczuć się współ‚autorem sukcesów i może z nich czerpać satysfakcję.

Szóstym elementem jest CIERPLIWOŚĆ, która może pomóc w stworzeniu rozwiązań najlepszych, wyjątkowych, ponadprzeciętnych. Cierpliwość to danie sobie i innym czasu na rozmowę, dyskusję, czy poszukiwania. Nie zgadzaj się zbyt szybko na kompromis w trakcie podejmowania decyzji - tylko dla świętego spokoju – miej wystarczająco dużo cierpliwości, żeby nie wywierać w takich sytuacjach presji na innych czł‚onkach zespoł‚u. Jeśli decyzja jest ostateczna, bą…dź do niej przekonany i daj innym szansę, aby poznali argumenty, które i dla nich bę™dą przekonujące.

Siódmym i ostatnim warunkiem, ale kto wie, czy nie kluczowym jest ZAUFANIE, czyli dawanie innym powodów do tego, by wiedzieli, że mogą na nas polegać. W jaki sposób? Każdego dnia, w każdym wykonywanym przez nas dział‚aniu, w każdym zobowią…zaniu, którego się podejmujemy informujemy ludzi, z którymi współpracujemy, czy jesteśmy godni ich zaufania.
Ważne jest, aby nie zmarnować tych okazji, bo żadna z nich się nie powtarza.

Na zakończenie warto pokusić się o wniosek dotyczą…cy budowania współpracy, wiąże się on przede wszystkim z tym, aby zacząć od siebie. Należy rozwijać w sobie postawę nastawiona na wygraną zaangażowanych w realizację zadnia stron – zatem nie tylko swoją. Budować postawę asertywną polegającą z jednaj strony na zachowaniu wiary we własne siły i możliwoś›ci, pielęgnowaniu pozytywnego stosunku do siebie i innych a z drugiej na wykorzystywaniu takich wzorców zachowań, które są… uczciwe i szczere. Łagodnie, stanowczo i bez lęku (jak mówił tytuł jednej z książek poł›więconych asertywności)”.