Bilderbergowie (sic!). W wię™kszoś›ci wyświetleń taką otrzymujemy odpowiedź na pytanie: „kto rządzi światem?” zadane Google, najpopularniejszej wyszukiwarce i swoistej encyklopedii XXI wieku. Ci, którzy w ogóle o nich słyszeli (nieliczni!) utrzymują, że do owej „grupy trzymającej władzę” należÄ… najwię™ksze postaci biznesu i polityki. Ich siłą są… ogromne kapitały, którymi dysponują albo o których decydują. I to dzię™ki nim, spotykając się za zamkniętymi drzwiami, wpł‚ywają na losy globu.

Świat bez kobiet

Spowijająca Bilderbergów aura tajemniczości w połączeniu z przypisywanymi im bogactwami pobudza wyobraźnię i skłania do snucia niecodziennych historii (ciekawe, dla ilu scenarzystów filmowych stanowiło to inspirację). My, pozostawiając na boku spiskowe teorie, pokusiliśmy się o stworzenie zbiorowego portretu grupy ludzi, która naszym zdaniem rzeczywiś›cie wpł‚ywa na wiele ważnych zjawisk na ś›wiecie. Chodzi o osoby, które zajmują stanowisko Chef Executive Officer w najwię™kszych globalnych firmach. Korporacje te osiągają łącznie przychody rzędu 500 bln dol., zyski około 40 bln dol. oraz dysponują majątkiem wartym blisko półtora biliarda dolarów (1 500 000 000 000 000). Brylują na światowych rynkach, realizują globalne strategie – także z wykorzystaniem najnowocześniejszych instrumentów zarzą…dzania, szczycą się ukształtowaną od lat kulturą organizacyjną, dbają o relacje z kluczowymi klientami i pracownikami.
Czy to możliwe jednak, by nie był‚y wolne od problemu dyskryminacji ze wzglę™du na płeć lub rasę? Śledząc statystyki, nie sposób jednoznacznie zaprzeczyć‡. Jak bowiem zinterpretować to, że kobiet wśród 1640 prezesów jest zaledwie… 23. To niespełna 1,5 procent. Albo jak inaczej wytłumaczyć‡, że prawdopodobień„stwo spotkania w badanej grupie latynoskiego lub czarnego mężczyzny wynosi odpowiednio: 1:78 i 1:126... O ile jednak czarnoskórzy liderzy pochodzą głównie z USA, o tyle latynoscy przede wszystkim z Brazylii, Meksyku i Chile.
Jeszcze gorzej jest wśród top menedżerek – nie znajdziemy tu ani jednej czarnoskórej bą…dź latynoski. Niemal poł‚owa kobiet piastują…cych najwyższe stanowiska w korporacyjnych gigantach wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych; pojedyncze przypadki możemy odnaleźć‡ w Japonii, Szwajcarii, Szwecji i Francji.

Rządzą Amerykanie

Wśród najwię™kszych światowych prezesów najliczniejszą grupę stanowią Amerykanie, zarządzają…cy w sumie ponad jedną trzecią globalnych gigantów biznesu. To nie zaskakuje, gdyż wię™kszość korporacji ma swoje korzenie właśnie za oceanem. Zaraz potem są… Japoł„czycy. Do wyjątków należÄ… firmy, na czele których stoi obcokrajowiec. W efekcie aż 82 proc. społ›ród 1640 top menedżerów wywodzi się z 15 państw, również Rosji, choć jej pozycja jest w tym wybranym gronie na pewno najsłabsza.
Można stąd wysnuć wniosek, że obywatelom gospodarczych potęg (w tej grupie oprócz wspomnianych już Amerykanów i Japoł„czyków znaleźli się Anglicy, Niemcy oraz Francuzi) znacznie ł‚atwiej zrobić zawrotną karierę w korporacjach niż ich kolegom z krajów mniej rozwiniętych ekonomicznie. Jeżeli jeszcze do tego mają więcej niż 55, ale mniej niż 64 lata (wiek aż 43,7 proc. szefów najwię™kszych korporacji), świat biznesu przez wielkie B stoi przed nimi otworem.
Czyżby to był idealny okres, kiedy osiąga się wreszcie równowagę niezbędną każdemu menedżerowi, ponieważ z jednej strony ma się doświadczenie życiowe i zawodowe, z drugiej – zachowuje jeszcze świeże spojrzenie na gospodarkę i procesy w niej zachodzące? Jakkolwiek kontrowersyjnie może brzmieć‡ ta teza (zwłaszcza jej druga czꙶć), faktem jest, że trzech na czterech prezesów korporacji ma ponad 45 lat, a mniej niż 74 lata. Najwięcej - aż 94 bę™dzie świętować w 2008 roku swoje 59 urodziny. Zaledwie trzech na stu liderów ma mniej niż 44 lata. Nic dziwnego. Jak wynika z naszych badań, efektowne, błyskawiczne kariery prezesów w firmach-gigantach to rzadkość (jedynie nieco ponad 2 proc. z nich pracuje krócej niż 10 lat). Wspinanie się na korporacyjne szczyty jest bowiem zazwyczaj procesem powolnym, by nie rzec – mozolnym: osiągnięcie stanowiska CEO rozłożone jest na dziesiątki lat. Gros najwyższych rangą szefów ma za sobą doświadczenie zawodowe dłuższe niż 20, ale krótsze niż 39 lat, niezależnie od tego, czy sukces przebiega zgodnie z modelem azjatyckim, czy też amerykań„skim. W pierwszym – lider od począ…tku pracuje w jednym przedsiębiorstwie, zajmując coraz wyższą pozycję w firmowych strukturach; w drugim – młody menedżer od razu piastuje wysokie stanowisko i przemieszczając się z jednej korporacji do drugiej, osiąga – czꙶ›ciowo przez awans poziomy, a czꙶ›ciowo pionowy – stanowisko prezesa.

Fabryki CEO

Jakie przygotowanie teoretyczne mają światowi liderzy biznesu do realizowania tak ważnej roli? Wszyscy zdobyli wyższe wykształcenie. Większość ma za sobą studia magisterskie, ale nie brakuje inżynierów i menedżerów z dyplomem licencjackim. Niektórzy mogą się poszczycić stopniem doktora, jednak tytuł profesora jest już ewenementem. Trudno chyba uznać za przypadek, że szefowie najwię™kszych korporacji studiowali na uczelniach od lat cieszących się renomą najlepszych uniwersytetów na ś›wiecie, jak: Harvard, Cambridge, Yalle, Uniwersytet Tokijski czy Uniwersytet Kalifornijski, bą…dź należÄ…cych do czołówki w ich krajach. Otwarte pozostaje tylko pytanie, w jakim stopniu jest to zasługa samych szkół. Czy to one kreują cechy umożliwiające osiągnięcie biznesowych wyżyn, czy też raczej przyciągają ludzi o cechach lidera?

Robert Karaszewski i Kamila Skrzypczyńska są… współ‚autorami badania bę™dącego źródł‚em danych zawartych w tekś›cie.

Manager Magazin, Numer 7 (42) Lipiec 2008