Nienawidzi planowania. Nie chce pracować w uporzą…dkowany sposób, woli raczej reagować na bieżą…ce sytuacje. Wykonuje wiele rzeczy na raz - często na ostatnią… chwilę™. Ma też swoje mocne strony. Potrafi pracować pod presją… krótkich terminów i dużego stresu. Poradzi sobie lepiej od innych w otoczeniu bardzo zmiennym i nieprzewidywalnym.
Taki właśnie jest strażak, czyli przedstawiciel jednego z pię™ciu stylów zarzą…dzania, które - jak wynika z badania przeprowadzonego w 2006 r. przez portal Pracuj.pl oraz Training Partners - reprezentują… polscy menedżerowie. Oprócz specjalisty od pożarów, wśród szefów można spotkać demokratę™ ("nie wywyższa się ponad zespół, nie chce podejmować decyzji jednoosobowo"), biurokratę ("dział‚a w sposób przewidywalny, stabilny i usystematyzowany"), autokratę ("szybko i zdecydowanie podejmuje decyzje, a nastę™pnie zleca ich wdrożenie") oraz zwolennika partycypacji i delegowania uprawnień„ ("zdrowy balans mię™dzy zdecydowanym zarzą…dzaniem a motywującą… demokrację…").
Najwięcej emocji wśród menedżerów budzi, rzecz jasna, styl autokratyczny. Mimo że w praktyce spotykany jest prawie w każdej firmie (wspomniane na począ…tku badanie przyznaje, że sprawdzi się tam, gdzie decyzje muszą zapadać bł‚yskawicznie, a potem być‡ sprawnie wdrażane), to wielu z nich odmawia mu skuteczności.
-  śšwietnym menedżerem można się stać dzię™ki umieję™tnoś›ci dobierania ludzi i współpracy z nimi, a nie rozkazywaniu - wyjaśnia Robert Mianowski, dyrektor generalny TNT Express.
I chociaż pokusa pójścia w autorytaryzm bywa silna, to trzeba ją… w sobie zwalczać. Takie podejście tłumi bowiem kreatywne dział‚anie, zwalnia pracowników z myś›lenia i odpowiedzialności. W efekcie - osłabia całą organizację™. Niezależnie od tego, w jakiej dział‚a ona branży.

Co dobre w TNT, niedobre w InPost

Mogłoby się przecież wydawać, że w przedsiębiorstwie takim jak TNT chodzi po prostu o to, aby ciężarówki dojechał‚y w określone miejsce w możliwie najkrótszym czasie.
- Owszem, mają dojechać w terminie, ale zanim opuszczą… bazę™, musimy odpowiedzieć‡ sobie na strategiczne pytania: po co mają tam jechać i jak optymalnie wykorzystać tabor - tłumaczy Robert Mianowski. - To dzię™ki delegowaniu uprawnień pracownicy lepiej rozumieją procesy rzą…dzą…ce naszą… firmą… i korzyści wynikające z osią…gnię™cia celu wyznaczonego przez szefa.
Może i w TNT, która ma stabilną… pozycję… rynkową…, tak właśnie jest, lecz Rafał Brzoska, prezes InPostu, spół‚ki od niedawna konkurującej z Pocztą… Polską, nie może pozwolić‡ sobie na długie dyskusje. Jak mówi, w firmie dopiero budującej strukturę sprawdzi się tylko menedżer potrafiący szybko i jednoosobowo podejmować decyzje. Jego zdaniem, autorytarne zarzą…dzanie - przy pełnej świadomości ryzyka, jakie niesie ono za sobą - może przynieść niezł‚e efekty. Przykład? Gdy się spotkaliśmy, od kilku dni padał‚ pierwszy w historii InPostu ś›nieg. Ciꙿarówkom zdarzały się stłuczki, istniała obawa opóźnień„ w dostarczaniu przesył‚ek.
- W takiej sytuacji najzwyczajniej nie ma czasu na dyskusje, a oczy zespoł‚u są… skierowane na mnie - wyjaśnia krótko Rafał Brzoska. - Ale podkreślam, że zdecydowane zarzą…dzanie musi iść w parze z dalekosiꙿną… wizję… rozwoju. Mam świadomość, że z czasem coraz więcej zadań będę musiał‚ delegować, by skupić się na strategii.

Na miarę firmy

O stylu zarzą…dzania decyduje też skala firmy. Wielkimi organizmami ciężko jest rę™cznie sterować. A poza tym - dłużej kierują…c w ten sposób ludźmi, trudno jest osią…gać sukcesy.
Potwierdza to Roman Wendt, który kilka lat temu zdecydował się rzucić "stacjonarną" pracę™ i rozpocząć karierę interim managera. Specyfika jego działania polega na tym, że w krótkim czasie w zatrudniajacej go firmie musi rozwiązać określony problem:
- Zarzą…dzanie autorytarne sprawdza się w krótkoterminowym zażegnywaniu kryzysów, ale długotrwały efekt może przynieść tylko wtedy, gdy złagodzi się je partnerską komunikacją… z zespoł‚em.
Na wydawanie rozkazów nie ma za to miejsca w firmach zatrudniajacych niewielkie zespoł‚y wysokiej klasy specjalistów. Tam sprawdzają się menedżerowie stawiający na partycypację™.
- W firmach doradczych czynnikiem sukcesu jest udany brain-storming, w którym im więcej głosów, tym lepiej - wyjaśnia Ewa Kowalczuk, partner we wrocławskim oddziale Ernst & Young. - Siłą rzeczy menedżer robią…cy u nas karierę musi mieć‡ bardziej demokratyczne podejście do swojego zespoł‚u.
służy temu przyję™ty tu model zawodowego rozwoju. Rzadko zdarzają się awanse na stanowiska kierownicze kogoś› spoza firmy, bo E&Y woli samodzielnie wychowywać menedżerów, zgodnie ze schematem: od asystenta, przez menedżera po partnera.
Rozwią…zanie przyjęte w E&Y, czyli udział pracowników w podejmowaniu decyzji i delegowanie uprawnień„, można nazwać stylem (złotego) ś›rodka. Menedżer, który go reprezentuje - stwierdza raport Pracuj.pl i Training Partners - z "jednej strony - w odróżnieniu od demokraty - sam podejmuje kluczowe decyzje, nie oddaje ich woli wię™kszoś›ci. Ale z drugiej - w odróżnieniu od autokraty - konsultuje je z zespoł‚em i modyfikuje, w oparciu o opinie podwładnych". I to do tego stylu, jak wynika z badań, najchętniej przyznają… się polscy szefowie.
Zwolenniczka tego stylu zarzą…dzania, Anna Borg, dyrektor generalny Timex Group Polska, podkreśla, że aby preferujący go menedżer odniósł sukces, musi zbudować zespół ludzi, którzy bę™dą się wzajemnie uzupełniali. Ostatecznie chodzi o to, by mieć‡ w swej grupie np. ś›wietnego analityka i kogoś›, kto doskonale czuje się w kontakcie z klientami, niekoniecznie zaś jedną osobą łą…czą…cą… w sobie te cechy.
Dodatkowo, duża otwartość w relacjach z zespoł‚em prowadzi do tego, że w trakcie burzy mózgów nawet dział‚y niezwiązane bezpoł›rednio ze sprzedażą…, włą…cza się w wymyślanie sposobów na jej zwię™kszenie.
- Partycypacja i delegowanie uprawnień to najlepszy sposób na stworzenie sprawnego zespoł‚u - podsumowuje Andrzej Grzegorzewski, prezes Grupy Kolastyna. - Taki system ułatwia wychwycenie najbardziej utalentowanych pracowników, którzy idealnie odnajdą… się w realizacji powierzonych zadań.

Na miarę pracowników

Który styl zarzą…dzania najbardziej pomaga w karierze? Sami menedżerowie przyznawali już na wstą™pie każdej z nimi rozmowy, że tak ścisłe rozgraniczenie modeli działania w praktyce wystę™puje rzadko i że sukces zapewnia wyłą…cznie ich odpowiednio skomponowana "mieszanka".
- Jeżeli coś gwarantuje udany rozwój zawodowy, to tylko miks wszystkich tych metod - potwierdza Ewa Kowalczuk. - Gdy przychodzi niespodziewany kryzys w relacjach z klientem - niczym strażak gaszą™ pożar, gdy decyzja dotyczy bezpoł›rednio pracowników - stawiam na demokrację, jednak gdy dobro firmy tego wymaga - wybieram szybką, jednoosobową decyzję™ i po prostu zlecam jej wykonanie.
Anna Pfejfer-Buczek, partner w Oprandi Polska (oddział‚ szwajcarskiej firmy executive search), również jest zdania, że styl nie musi być‡ przypisany do menedżera na całe życie, lecz zmienia się w zależnoś›ci od okoliczności. Mając za sobą 12 lat pracy w firmie farmaceutycznej i stanowisko dyrektora marketingu, dziś stwierdza:
- Nie potrafią™ jednoznacznie określić‡, jaki styl reprezentują, ponieważ odnajdują™ w sobie cechy kilku z nich. Oprócz naturalnych skł‚onności, na sposób podejmowania decyzji wpł‚ywają jeszcze sytuacja zewnę™trzna i stawiane cele.
Często styl szefa wynika z nastawienia i umieję™tnoś›ci jego... podwładnych - dodaje Marek Gliwny, menedżer w dziale marketingu i sprzedaży MultiBanku.
- Wobec każdego pracownika muszę™ reprezentować inny styl - wyjaś›nia. - Nowicjusze szukają… nauczyciela, który poprowadzi ich za rękę i ochroni przed pojawiającymi się problemami. Oczekują, że powiem im, co i jak mają zrobić‡, a następnie skontrolują™ wykonanie zadania. Z kolei bardziej doświadczeni pracownicy wolą mieć‡ raczej menedżera-partnera, służącego radą….
Leszek Greń„, właściciel firmy szkoleniowej Greń„ Communication i psycholog biznesu, uważa, że nikt nie jest idealnie elastyczny, a inklinacje menedżera w jednym biznesie bę™dą mu pomagać, a w drugim przeszkadzać.
I tak miłoś›nik porządku sprawdzi się np. w przemyśle, którego funkcjonowanie jest zależne od pozwoleń„, norm oraz innych regulacji prawnych (m.in. ekologicznych), za to zatrudnienie takiego czł‚owieka w dziale obsługi klienta firmy usługowej byłoby katastrofą…, gdyż klienta nie interesują przepisy, ale rozwią…zanie jego problemu.