Wielu konsultantów podkreśla, że typ prezesa – władcy absolutnego (ale nie oświeconego), to już raczej historia.
– Wśród tego typu szefów najtrudniejszą… grupę… do współpracy są… szefowie-właściciele firm rodzinnych, które bardzo urosły – mówi Karolina Vook, dyrektor zarządzają…cy Reed. – Oni tworzyli z sukcesem swój biznes i mieli wizję™. Teraz często tę™pią… wszystko, co ja przerasta.
Drugą… grupą „samosiowatych” szefów są… ludzie „do trudnych zmian”. W sytuacjach kryzysowych dyktatorski styl zarzą…dzania przydaje się i czasami poszukiwani są… menedżerowie, którzy nie zwykli dzielić włosa na czworo, stanowczy, posiadający klarowną… wizję™.
Trzecią grupą™ szefów, którzy mają problem z delegowaniem kompetencji stanowią stosunkowo młodzi menedżerowie, których kariery przebiegały szybciej niż kolegów. Nie widzą oni w pobliżu siebie nikogo, komu mogliby oddać czꙶć własnych trudnych zadań.
Zdaniem Karoliny Vook, współpraca z autorytarnym szefem, który wszystko sam wie najlepiej i często wyrę™cza podwładnych, prowadzi do tego, że u współpracowników spada poczucie własnej wartości, motywacja i chęć‡ brania odpowiedzialności za pracę™.
Silne nawyki do osobistego, „rę™cznego” kierowania wszystkim to również nieszczꙶ›cie dla samych szefów. Rola ich przerosła. są… wiecznie przemęczeni, nieufni, samotni. Jakby pozostali na niższym etapie rozwoju. Tymczasem wielkość organizacji wymaga już lidera, a nie władcy.

Wymówki dyktatorów

Katarzyna Kloskowska-Kustosz, prezes zarządu firmy badawczo-doradczej 4 business&people, jako coach słyszał‚a wiele tłumaczeń szefów, którzy nie potrafią… bą…dź nie chcą… delegować kompetencji. Ludzie ci, kiedy już przygniecie ich ciężar zadań„ i odpowiedzialności, nadal bronić się przed oddaniem czꙶ›ci – jak to pojmują – władzy. Mówią… np.:

• Brakuje mi czasu, żeby uczyć‡ ludzi i cierpliwie im tłumaczyć‡, jak mają wykonywać przejmowane zadania.
• Nie mogą™ sobie pozwolić‡, żeby te działania był‚y gorzej wykonane, niż to robię™ ja.
• Boję™ się, że podwładny poczuje się nadmiernie przecią…żony przez powierzoną… przeze mnie odpowiedzialność.
• Nie wierzę™ w ich umieję™tnoś›ci.
• Prawdę™ mówiąc te zadania zawsze sprawia‚ły mi dużo frajdy. Nie chciał‚bym się jej całkiem wyzbywać, nawet jeś›li ktoś inny również zacznie je wykonywać.

– Kiedy jednak szefowie są… już bardzo przecią…żeni, muszą… zacząć delegować. W przeciwnym razie ich wyniki gwał‚townie spadną… – ostrzega Katarzyna Kloskowska-Kustosz. – Jeżeli nie oddadzą… czꙶ›ci obowią…zków, mogą… to przypł‚acić zdrowiem lub narazić‡ firmę na straty, a czasem i jedno, i drugie. Rozpoczynając coaching z takimi osobami, widzą™ przeważnie ich wielką… motywację™, choć dotychczasowe nawyki bardzo przeszkadzają… we wprowadzaniu zmian.

Sposób na samosię

Pracownicy, którzy nie chcą trwać w firmie, w której nie mogą… się zmierzyć‡ z wię™kszymi wyzwaniami i czują… się traktowani przez szefa jak dzieci, w dogodnej sytuacji mogą… spróbować przejmowania obowią…zków. Warunkiem powodzenia jest umożliwienie szefowi uczucia ulgi spowodowanej pozbyciem się jakiegoś› zadania, ale w taki sposób, aby nie poczuł‚ się okradany z władzy.
Innym sposobem jest jasna rozmowa o „job description”, a więc ustalenia za co pracownik jest odpowiedzialny (co należy do jego, a nie szefa, obowiązków).
Przeważnie jednak problemu z szefem Samosią nie da się rozwiązać bez opuszczenia firmy. Zwykle odchodzą… pracownicy, którym najbardziej nie odpowiada firma przypominająca wojsko lub przedszkole. Dziś jednak coraz częściej pracownicy (zwłaszcza menedżerowie) przed podjęciem pracy dowiadują… się nieoficjalnie, jaki styl zarzą…dzania prezentuje sobą ich potencjalny przełożony i w ogóle nie aplikują… tam, gdzie panują… zasady podobne do tu opisanych.

Niedojrzali menedżerowie

Banałem jest oskarżanie podwładnych o niedorozwój. - Oni są… jak przedszkolaki – mówią szefowie Samosie. Najczęściej jest to wymówka. Czasami jednak to prawda.
– Współ‚pracował‚em z zespoł‚em zarządzają…cym, w którym to właśnie szef, po nieudanych próbach rozwoju swojego zespoł‚u, podjąć‚ decyzję™, że opuś›ci zespół i firmę™ – wspomina Henryk Puszcz, senior partner w firmie doradczo-szkoleniowej House of Skills. – Wszyscy byli zmotywowani do zmian: szef, który był przecią…żony pracą…, podwładni, którzy czuli się ograniczeni „siłą…” swojego przełożonego. Problem polegał‚ jednak na tym, że szef był rzeczywiś›cie merytorycznie świetny, a właściciele firmy oczekiwali dużej efektywności, co powodował‚o, że zawsze liczyły się tylko najlepsze rozwiązania. Mimo to lider wiedział‚, że nie uda się tego utrzymać długofalowo bez rozwoju członków swojego zespoł‚u, dlatego bardzo starał‚ się zmienić‡ swój dość autokratyczny styl zarzą…dzania. Doszło do tego, że sam pilnował‚, aby decyzje był‚y wspólnie podejmowane na zebraniach, podczas których z zasady zabierał‚ głos na samym końcu i to na prawach zwykł‚ego uczestnika, a nie jako osoba podsumowująca ja…. Starał się zachę™cać menedżerów, żeby się otwarcie komunikowali, prowokował spory tak, by przekonać ich, że mogą… mieć‡ inne zdanie i że to dobry sposób na poszukiwanie najlepszych rozwiązań„. Cóż z tego, skoro każdy referujący pilnie baczył‚ na mowę ciał‚a prezesa, wyczekując akceptacji z jego strony. Gdy pojawiał się nawet ledwo dostrzegalny grymas na twarzy szefa, menedżerowie szybko zmieniali przesłania swoich wypowiedzi.
Ostatecznie prezes uznał‚, że mimo próby zmiany stylu zarzą…dzania i wyrobienia nowych nawyków, menedżerowie w relacji z nim nie są… w stanie brać takiej odpowiedzialności, jakiej od nich oczekiwał. Korzystając z ciekawej propozycji zmienił‚ firmę™, liczą…c również na to, że w relacji z nowym zespoł‚em nie bę™dzie obarczony starym sposobem postrzegania przez podwładnych i dzię™ki temu uda się zbudować współpracę w zespole na bardziej partnerskich warunkach.
I to jest najszczꙶliwsza wiadomość na podsumowanie: inteligencją emocjonalną… można kształtować. Trwa to co prawda długo, czasami po drodze ktoś musi odejść z firmy, ale ostatecznie zmiany są… możliwe.