Więcej działów

Organizacja pracy

Strona główna » Umiejętności miękkie » Organizacja pracy » Zawiadomienie spółki z o.o. o przejściu udziału oraz konsekwencje zawiadomienia

poprzedni | wróć do listy artykułów | następny

Liczba wyświetleń artykułu: 13004

Zawiadomienie spółki z o.o. o przejściu udziału oraz konsekwencje zawiadomienia

Krzysztof Kohut - Krzysztof Kohut Kancelaria Radcy Prawnego

26-05-2011, ostatnia modyfikacja: 27-12-2013

Tagi: kodeks spółka umowa wspólnik

Dwa aspekty przeniesienia udziału. Przeniesienie własności udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością pomiędzy dwoma podmiotami należy rozpatrywać w dwóch aspektach:

fot. shutterstock

a)w stosunkach wewnętrznych pomiędzy stronami przeniesienia udziałów (np. relacja zbywca- nabywca, spadkodawca- spadkobierca),
b)w stosunkach pomiędzy wspólnikiem (zarówno dotychczasowym jak i obecnym) a samą spółką.

Relacja wewnętrzna pomiędzy stronami przeniesienia związana jest z samą podstawą przeniesienia (przejścia własności) udziału. W zależności od okoliczności podstawą przeniesienia udziału może być umowa (sprzedaży, darowizny, zamiany), dziedziczenie udziału, nabycie w drodze egzekucji lub na inna podstawa. W stosunkach miedzy stronami podstawa prawna przeniesienia wyznacza między stronami moment kiedy zbywca przestaje być wspólnikiem a staje się nim nabywca. Przykładem jest umowa przeniesienia własności udziałów gdzie strony w rozmaity sposób mogą określić miedzy sobą moment przeniesienia własności udziałów (np. z chwilą dokonania przez nabywcę pełnej zapłaty za udziały lub z chwilę ziszczenia się określonego warunku).

Z kolei relacja wspólnik (dotychczasowy i obecny) - spółka dotyczy sfery praw i obowiązków wspólnika w spółce. W przypadku przeniesienia praw z udziałów dochodzi do zmiany podmiotowej po stronie uprawnionego i zobowiązanego z udziałów, natomiast kodeks spółek handlowych reguluje w jakim momencie oraz na skutek jakich czynności dochodzi wobec spółki do zmiany udziałowca.

Zawiadomienie wraz dowodem

Art. 187. § 1. kodeksu spółek handlowych stanowi o przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając dowód przejścia bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania. Przejęcie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności.

Jak widać przepis ten dotyczy również (częściowo) spraw związanych z ustanowieniem zastawu i użytkowania, co jednak pozostaje poza zakresem niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że skuteczne przeniesienie udziału w relacji wobec spółki wymaga zawiadomienia od jednego z zainteresowanych wraz z dowodem dokonania czynności. Zainteresowanymi są były i nowy wspólnik. Kodeks spółek handlowych pozwala więc żeby zawiadomienia dokonał zarówno zbywca jak i nabywca udziału (w przypadku dziedziczenia będzie to siłą rzeczy nabywca). Najbardziej typowym przykładem objętym zakresem powyższego przepisu jest umowa zbycia udziałów, w której to umowie strony (z reguły) zamieszczają odpowiednie postanowienie regulujące kto (zbywca czy nabywca) dokona zawiadomienia spółki o przeniesieniu własności udziałów.

Kodeks spółek handlowych nie wymaga dokonania zawiadomienia w jakiejś szczególnej formie, nawet w formie pisemnej. Jednakże mając na uwadze konieczność przeprowadzenia ewentualnego dowodu dokonania zawiadomienia (np. w razie zaistnienia sporu) celowym jest aby dokonać zawiadomienia w formie pisemnej. Z kolei dowodem przejścia udziału, który powinien być złożony łącznie z zawiadomieniem (w zależności od okoliczności faktycznych) może być umowa (sprzedaży, darowizny, zamiana lub inna), postanowienie sądu (np. w przypadku dziedziczenia) lub dokument połwiadczający nabycie udziału w trybie przepisów o egzekucji.

Skutki dokonanego zawiadomienia bądź jego braku.

Dopiero skuteczne zawiadomienie spółki wraz z przedłożeniem stosownego dowodu dokonania czynności czyni przeniesienie udziału skuteczne wobec spółki. Z tym momentem zrealizowany zostaje cel przeniesienia jakim jest możliwość wykonywania praw wspólnika w spółce wynikających z udziału.

W przypadku braku skutecznego zawiadomienia spółki o przejściu udziału (zgodnego z art. 187 kodeksu spółek handlowych) skutek przeniesienia własności udziałów występuje tylko pomiędzy stronami, ale wobec spółki udziałowcem w dalszym ciągu pozostaje dotychczasowy wspólnik.

Z powyższego wynika, że wykonie obowiązków wynikających z art. 187 par. 1 kodeksu spółek handlowych jest konieczne dla pełnego zrealizowania celu przeniesienia własności udziałów. Tylko wtedy nabywca udziału może wykonywać wobec spółki prawa udziałowe zarówno o charakterze korporacyjnym (np. brać udział w zgromadzeniu wspólników, wykonywać prawo głosu z udziału, wykonywać prawo indywidualnej kontroli (jeżeli jest to zgodne z umową spółki) jak i o charakterze majątkowym (np. w zakresie udziału w zysku spółki, czy też odnośnie udziału w masie likwidacyjnej spółki). Z drugiej strony zaniechanie zawiadomienia spółki o przejściu udziału może spowodować, że na zbywcy udziałów w dalszym ciągu będą ciążyć obowiązki wspólnika (np. dopłaty).

Inną konsekwencją dokonania zawiadomienia o przejściu własności udziałów jest rozpoczęcie biegu przedawnienia dla roszczeń spółki wskazanych w art. 186 par. 1 kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tym ostatnim przepisem w przypadku zbycia udziału lub jego części nabywca odpowiada wobec spółki solidarnie ze zbywcą za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału lub zbytej części udziału. Przepis ten stosuje się również do zbycia ułamkowej części udziału.

Natomiast stosownie do art. 186 par § 2 kodeksu spółek handlowych roszczenia spółki do zbywcy z tytułu świadczeń określonych w § 1 przedawniaja się z upływem trzech lat od dnia, w którym zgłoszono spółce zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału.

Zmiany w księdze udziałów. Obowiązki rejestrowe.

Skutkiem dokonanego zawiadomienia w trybie art. 187 par. 1 kodeksu spółek handlowych – jest obowiązek zarządu dokonania stosownych wpisów w księdze udziałów (art. 188 par. 1 kodeksu spółek handlowych). Na podstawie zawiadomienia Zarząd powinien wykreślić dotychczasowego wspólnika i wpisać nowego, względnie dokonać odpowiednich zmian dotyczących liczby udziałów posiadanych przez poszczególnych wspólników.

Kolejnym obowiązkiem zarządu spółki jest zgłoszenie do rejestru przedsiębiorców nowej (aktualnej) listy wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich (por. art. 188 par. 3 kodeksu spółek handlowych). W przypadku gdy dochodzi do bardziej istotnej (ilościowo) zmiany w strukturze udziałowców spółka może mieć również obowiązek złożenia wniosku w wpis zamiany danych w rejestrze przedsiębiorców odnośnie wspólników posiadających samodzielnie lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego oraz podać ilość posiadanych przez tych wspólników udziałów i łączną ich wysokość lub też zmiany danych odnośnie jedynego wspólnika (spółka jednoosobowa) - (art. 38 pkt 8 lit c) i d) ustawy o krajowym rejestrze sądowym).

Dokonanie powyższych czynności w księdze udziałów i wypełnienie obowiązków rejestrowych przez zarząd ma charakter nastÄpczy wobec zawiadomienia w trybie art. 187 par. 1 kodeksu spółek handlowych.

Autor: Krzysztof Kohut - radca prawny