Pierwsze skojarzenie dotyczące ofiary mobbingu to obraz wrażliwej, introwertycznej kobiety, nieporadnej, grzecznej, przepraszającej, że żyje. Tkwi w tym seksistowski stereotyp, ale statystycznie pewnie uprawniony. Wojciech Warecki, psycholog i współ‚autor ksią…żki „Sł‚owo o mobbingu, czyli jak radzić‡ sobie z drę™czycielem” twierdzi jednak, że wśród ofiar mobbingu są… zarówno najgorzej radzą…cy sobie w pracy, jak i ci najzdolniejsi, najbardziej sumienni, w tym również szefowie, a nawet prezesi.
– W przypadku najwyższych stanowisk często są… to procesy bardzo zakamuflowane i nie widać ich zza oparć‡ wysokich foteli, a same osoby poddawane presji nie chwalą… się tym – przyznaje Leszkek Mellibruda, psycholog biznesu.Osobiście spotkał‚ się z kilkoma takimi sytuacjami, a z tego, co zaobserwował‚ wynika, że do osaczania prezesa ł‚atwiej dochodzi w firmach rodzinnych i w organizacjach, w których władza prezesa osłabiona jest np. przez silnie upolitycznioną… radę™ nadzorczą….

Dręczenie „generał‚a”

Polacy coraz częściej skarżą… pracodawców o mobbing – w 2007 r. do są…dów trafił‚o 679 spraw o mobbing, z czego jednak zaledwie 35 zakończył‚o się korzystnie dla wnoszą…cych pozwy.
– Proces prezesa z radą… nadzorczą… o mobbing to jednak sytuacja czysto hipotetyczna – uważa mecenas Grzegorz Orł‚owski z kancelarii Patulski Orł‚owski Walczak. Sam nie słyszał‚ o takim przypadku. – Oczywiś›cie wielu prezesów i członków zarządów jest zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, więc mogliby skorzystać z przepisów kodeksu pracy. Zakaz mobbingu reguluje tu art. 943.
Teoretycznie można sobie wyobrazić‡, że rada nadzorcza poddaje prezesa czy zarząd regularnej presji i sposób w jaki to robi, przypomina mobbing. Trzeba jednak pamiętać, że rady nadzorcze mają właśnie uprawnienia kontrolne wobec zarządu, trzeba by więc wykazać, że w jakimś› przypadku nie jest to już kontrola, ale np. poniżanie. W zarządach jednak przeważnie zasiadają ludzie, którzy szybciej zmienią… firmę™, niż komukolwiek ujawnią…, że stali się ofiarą… prześladowania. Który z prezesów się pochwali, że wygrał‚ odszkodowanie za rozstrój nerwowy?

Rozpoznać osaczenie

jedną z najwię™kszych trudności dla menedżera poddanego mobbingowi jest zorientowanie się w sytuacjii. Dł‚ugotrwał‚e i częstotliwe nę™kanie poprzez ciągłą… krytykę™ prowadzi bowiem do tego, że zaczyna on wą…tpić‡ w swoje kompetencje. Jeśli jest przy tym odcinany od ważnych informacji, wówczas zaczyna mieć‡ poczucie utraty kontroli nad właściwym wyborem i oceną… swoich dział‚ań„. Zaczyna gubić‡ się, czuje się bezradny. Może nawet racjonalnie myśleć‡, że to zmę™czenie, wypalenie, że zaczął‚ się starzeć‡. Również dla postronnego obserwatora bę™dzie po prostu nieefektywnym, niekompetentnym menedżerem.
Czy jednak samo zaobserwowanie agresywnych wobec siebie dział‚ań„ wystarczy, by stwierdzić‡, że jest się poddawanym mobbingowi?
W przypadku tego zjawiska kluczowe jest zwrócenie uwagi na częstotliwość i długotrwałość. Z definicji mobbingu wynika, że nie jest nim każdy rodzaj znęcania się, ale prześladowanie stał‚e i regularne (minimum raz w tygodniu przez co najmniej pół roku). - Mobbing jest formą… zorganizowanego osaczenia wybranej osoby przez innych współpracowników, szykanowania jej, zastraszania, onieśmielania, szydzenia z niej czy innego oddział‚ywania mającego na celu psychiczne znę™canie się, osłabienie czy nawet zniszczenie jej pozycji w danym miejscu pracy. Przy omawianiu zagadnienia mobbingu ważne jest podkreślenie, że z definicji tego zjawiska wykluczone są… wszelkie formy incydentalnych konfliktów interpersonalnych – pisze Kinga Padzik w Leksykonie HRM.
– Sytuacja mobbingu często prowadzi do spustoszeń w psychice – ostrzega Leszek Mellibruda. – Prezesi, nawet gdy już wiedzą, że trwa na nich nagonka, uznają…, że w ś›wiecie biznesu to normalne i godzą… się z odgrywaniem swojej roli do koń„ca, podtrzymując na zewnątrz wizerunek silnego szefa. Za tą… fasadą postępują jednak zniszczenia: choroby i konflikty w domu, a jako lekarstwo na stres pojawia się alkohol.

Mierz zamiar wedł‚ug sił‚

Wojciech Warecki nie zgadza się z popularną tezą…, że z prześladowcami najlepiej walczyć‡ w otwartej bitwie, czyli zbierać dowody, ś›wiadków, stawiać granice, ostrzegać, wycią…gać konsekwencje. Psychologicznie takie „pójś›cie na całość” tłumaczone jest koniecznością odbudowy własnego poczucia wartości, ale nie zawsze się opłaca.
– Należy rozważyć‡, czy bę™dzie to najlepsza droga do zwycię™stwa – ostrzega Wojciech Warecki. – Może się przecież okazać, że mobber jest bardzo silny, otoczenie nie sprzyja takiej konfrontacji, nie znajdziesz oparcia ani w ludziach, ani wewnę™trznych procedurach, ani w kulturze organizacyjnej, a na dodatek możesz być‡ do takiej walki nieprzygotowany.