Pakiety medyczne dla pracowników to jedna z najpopularniejszych form pozapłacowych świadczeń oferowanych przez pracodawców. Jednak pracownik, który taki pakiet otrzymuje, powinien mieć‡ Ĺ›wiadomość, że jego wartość to przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Co więcej, nie jest ważne, czy pracownik z usług medycznych ujętych w pakiecie korzysta, czy nie. Powstanie obowiązków podatkowych po stronie pracownika powoduje samo otrzymanie pakietu.

Czym jest przychód

Zgodnie z generalną zasadą zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są… otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pienią…dze i wartości pieniꙿne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z tej reguły wynika więc, że pienią…dze lub wartości pieniꙿne stanowią przychód, jeżeli są… otrzymane lub pozostawione do dyspozycji, podczas gdy tylko otrzymane świadczenia w naturze i świadczenia nieodpł‚atne mogą zostać uznane za przychód.
Skoro wiemy, czym jest przychód, musimy zastanowić się, kiedy mamy do czynienia z przychodem ze stosunku pracy.
Do przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy zalicza się m.in. wartość pieniężną świadczeń w naturze, w tym świadczenia pieniꙿne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń czꙶ›ciowo odpłatnych.
Wartością świadczenia dla potrzeb ustalenia wielkości przychodu bę™dzie jego wartość rynkowa. Jeżeli świadczenia są… czꙶ›ciowo odpł‚atne, przychodem podatnika jest różnica pomię™dzy wartością tych świadczeń, ustalona wedł‚ug wskazanych zasad, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Świadczenia otrzymywane przez pracowników, które przysługują na podstawie przepisów BHP, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, są… zwolnione z opodatkowania PIT. Bę™dzie tak np. w przypadku usług medycznych, do zapewnienia których zobowiązuje pracodawców kodeks pracy.

Fiskus o pakietach medycznych

Zasady rozliczania pakietów medycznych wielokrotnie budziły kontrowersje. To przełożyło się też na powstanie rozbieżności interpretacyjnych wśród organów podatkowych. Jedne urzędy uznawały, że pakiet medyczny oferowany przez pracodawców pracownikom nie stanowi przychodu objętego PIT. Inne, że jest to przychód, który trzeba opodatkować. Istotne jest więc w tej sytuacji to, co do powiedzenia ma Ministerstwo Finansów. Resort zaś uważa, że wartość pakietu jest przychodem objętym PIT.
Zdaniem MF w przypadku zakupu przez pracodawcę usług medycznych (tzw. pakiet medyczny) uprawniajacych poszczególnych pracowników do skorzystania z określonych badań, wartość pakietu medycznego otrzymanego przez pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy. O powstaniu przychodu ze stosunku pracy nie przesądza fakt skorzystania przez pracownika z konkretnej usługi medycznej, lecz samo otrzymanie przez pracownika pakietu medycznego (o określonej wartości pieniꙿnej), dającego prawo do usług medycznych w ramach wykupionego pakietu.
Trudności z rozliczeniem pakietów medycznych powstają również wtedy, gdy pracodawca tego typu usługi wykupuje dla rodzin swoich pracowników. Organy podatkowe uznają w niektórych sytuacjach, że przychód nie powstaje, lub że powstaje z dniem otrzymania pakietu medycznego albo z dniem wykonania usługi medycznej.

Medycyna pracy

Nie wszystkie usługi medyczne, za które płaci szef, bę™dą przychodem ze stosunku pracy, podlegającym opodatkowaniu PIT. Przepisy kodeksu pracy wskazują bowiem na sytuację, kiedy to pracodawca ma obowiązek sfinansować usługi medyczne. Jest tak w przypadku wstę™pnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich. Ponadto pracodawca ponosi inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy. Wartość tego rodzaju świadczeń, otrzymanych przez pracownika od pracodawcy, nie stanowi przychodu.
W konsekwencji, w przypadku zakupu przez pracodawcę usług polegających na wykonaniu wstę™pnych, okresowych oraz kontrolnych badań lekarskich wartość tego rodzaju świadczeń nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podstawa prawna

– Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
– Ustawa z 26 czerwca 1974 r.
Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r.
nr 21, poz. 94 ze zm.).

Indywidualizacja świadczeń

Ministerstwo Finansów zajmuje stanowisko, że w przypadku pakietów medycznych oferowanych przez pracodawców pracownikom nie ma trudności z indywidualizacją świadczenia. W momencie wykupu usług medycznych znana jest zarówno globalna kwota przypadająca do zapłaty, jak i liczba pracowników, dla których wykupiono świadczenie. Niejednokrotnie znana jest również wartość jednego pakietu. W tej sytuacji ustalenie przychodu na poszczególnych pracowników wydaje się sprawą oczywistą.

Świadczenia zwolnione z PIT

Zwolnione z PIT na mocy art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT są… m.in.:
– Świadczenia, do których poniesienia pracodawca jest zobowią…zany na podstawie kodeksu pracy, w zakresie badań lekarskich wstę™pnych, okresowych i kontrolnych w zakresie wymienionym w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społ‚ecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich, wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy;
– Profilaktyczna opieka zdrowotna nad pracownikami, niezbędna ze wzglę™du na warunki pracy, również określona w powyższym rozporządzeniu, przy czym lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne może poszerzyć‡ ich zakres o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, jeś›li stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika;
– Profilaktyczne świadczenia zdrowotne określone w ustawie o służbie medycyny pracy;
– Szczepienia ochronne dla niektórych kategorii pracowników, na podstawie ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach.

Autorka jest dziennikarzem w Gazecie Prawnej