1. ZDOLNOŚCI PRZYWóDCZE

To warunek do tego, by zarządzać działem, a w przyszłoś›ci – cał‚ym przedsiębiorstwem. Różnicę mię™dzy przywódcą a menedżerem Krzysztof Mężykowski objaśnia krótko: pierwszy wie – co, drugi – jak. 
"Rzadkim, a więc rozchwytywanym dobrem są… menedżerowie, którzy umieją zaszczepić entuzjazm, zainspirować do realizacji trudnych zadań, natchnąć zespół w taki sposób, by był on zdolny do osiągnięć wię™kszych niż suma indywidualnych możliwoś›ci jego członków" – zauważa Dorota Kołecka, szefowa dkGroup. O takim właśnie liderze śnią wszyscy HR-owcy. A i każda firma marzy o szefie, na którego sł‚owa: „jutro lecimy na Księżyc”, podwładni nie pukają się w czoło, ale zaczynają żywo rozglądać po pokoju w poszukiwaniu elementów, z których można by zbudować rakietę. "Duże wrażenie na pracodawcach  i head-hunterach robią też możliwe do zweryfikowania przykł‚ady sprawnego zarzą…dzania zespoł‚em w sytuacjach kryzysowych, na przykł‚ad podczas restrukturyzacji firmy" – dodaje Grażyna Żywot-Ciecierska, szefowa polskiego oddział‚u Nichols Consultancy. Wychwycić taki dar nie jest łatwo, zwłaszcza na etapie lektury życiorysu. Choć już samo CV powinno być‡ pewną wskazówką: jeś›li awanse następują szybko, a kolejne stanowiska pociągają za sobą odpowiedzialność za coraz liczniejszy zespół, jest wielce prawdopodobne, że kandydat zaliczył na piątkę praktyczny test z przywództwa. Ale, oczywiś›cie, ostrożności nigdy za wiele. Każdy zna przynajmniej jedną historię menedżera, którego CV biło na głowę jego faktyczne osią…gnię™cia jako lidera. Nie brak też przykł‚adów despotycznego satrapy z życiorysem podkreślającym świetne wyniki biznesowe, tyle że okupione bardzo kosztowną, dużÄ… rotacją kadr. Sita rekrutacji nie zawsze są… dość gęste, by wyłapać takie przypadki. W efekcie wątpliwy przywódca z jednej firmy staje się wątpliwym przywódcą w drugiej. François Nail, partner zarządzają…cy RSQ Management, przestrzega, by nie stawiać znaku równości mię™dzy przywództwem a charyzmą:"Dla menedżera głodnego sukcesu charyzma może być‡ przeszkodą, jeś›li nie towarzyszy jej dawka pokory".

2. UMIEJĘTNOŚCI ANALITYCZNE/ MYŚLENIE STRATEGICZNE

Współczesny biznes i otaczająca go rzeczywistość komplikują się tak szybko, że umieję™tność błyskawicznego analizowania faktów i wyciągania wniosków wymagana jest dziś na wszystkich poziomach organizacji. W cenie są… zatem menedżerowie, którzy sprawiają wrażenie, jakby mieli w głowach dwugigahercowy procesor. Wystarczy, że tylko rzucą okiem na kolumny cyfr, by ocenić atrakcyjność inwestycji. Andrzej Maciejewski, zarządzają…cy polskim oddział‚em Spencer Stuart, za najmocniejszy ze wszystkich menedżerskich „dopalaczy” uważa to, co jego firma nazywa executive intelligence (Spencer Stuart opatentował metodologię badania tej kompetencji). Chodzi o sprawdzoną w konkretnych, przełomowych dla danego biznesu sytuacjach umieję™tność podejmowania trafnych decyzji, pomimo nieoptymalnego poł‚ożenia, np. braku kompletu informacji, analiz i rekomendacji. Menedżer obdarzony tą umieję™tnoś›cią potrafi na podstawie dostę™pnej wiedzy stworzyć‡ najbardziej prawdopodobne scenariusze rozwoju wydarzeń, a następnie określić priorytetowe dla jego firmy bą…dź dział‚u cele
i konkretne działania. "Istota tej kompetencji polega na klarowności myś›lenia i adekwatnego postrzegania siebie oraz innych" – tłumaczy Andrzej Maciejewski. "Menedżerowie o wysokiej executive intelligence potrafią myśleć‡ wielowątkowo, wychwytywać niuanse, trafnie interpretować ukryte motywy dział‚ań innych." Grażyna Żywot-Ciecierska radzi, żeby pamiętać o „out of the box thinking”, czyli dbałości o to, by w codziennej pracy nie zabrakło twórczego niepokoju, chęci wychodzenia poza schematy. "
Bądźmy realistami – nowości na miarę iPoda, mBanku czy leku na AIDS przytrafiają się raz na milion… – Myś›lenie innowacyjne nie tylko robi wrażenie na head-hunterach, ale przede wszystkim bardzo pomaga w karierze" – przekonuje Grażyna Żywot-Ciecierska. "Międzynarodowe korporacje, zainspirowane głośną książką Richarda Floridy „The Rise of Creative Class”, szukają dziś tych, którzy stanowią tytułową klasą™ kreatywną". Natomiast Przemysław Gacek, prezes Grupy Pracuj, dodaje: "Z realizowanych przez nas projektów rekrutacyjnych oraz rozwoju naszej firmy wynika, że to właśnie innowacyjność jest tym, co w najwię™kszym stopniu łączy osoby, które odniosły znaczący sukces".
Z kolei Krzysztof Mężykowski dorzuca jeszcze do tej grupy wizjonerstwo, odwagę i ciekawość. "Dobry strateg musi dojrzeć‡ szanse z lotu ptaka, mieć‡ odwagę, by zaryzykować nowe przedsięwzięcie; musi być‡ również prawdziwie i w dobrym sensie ciekawy tego, co i czy w ogóle mu wyjdzie" – tłumaczy Mężykowski.

3. UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKACYJNE/AUTOPREZENTACJA

Prawdziwa cnota sama się już nie obroni – coraz częściej ekspresowa kariera staje się udziałem tych, którzy umieją i lubią wytworzyć‡ wokół siebie nieco pozytywnego szumu. " Nowa teoria o karierze przedstawia trzy najważniejsze czynniki sukcesu zawodowego: wyniki, wizerunek i sieć‡ kontaktów" – wymienia François Nail. "Jeśli założymy, że dwa ostatnie czynniki należÄ… do PR osobistego, trzeba się bę™dzie pogodzić z tym, iż nasze osią…gnię™cia liczą… się dwa razy mniej niż dbałość o własną karierę".
Firmy szkoleniowe nie kryją, że korporacje dopadło prawdziwe szaleństwo na punkcie kursów „medialności”. są… w stanie dać wiele za menedżera, który ma naturalny bą…dź wyuczony dar autoprezentacji – czuje się jak ryba w wodzie podczas wystąpień publicznych, umie swobodnie, ale i efektywnie nawiązywać kontakty, dba o swój wygląd i w niczym nie przypomina klonów w źle skrojonych garniturach, jakich tysiące wysypują się z biurowców po godzinach pracy. Nic więc dziwnego, że – jak chodzą słuchy – firmy head-hunterskie mają na celowniku osoby, które pojawiają się na łamach prasy ekonomicznej. A jeś›li jeszcze z wzajemnością polubią kamerę telewizyjną i trafią do grona ekspertów skłonnych wypowiedzieć‡ się na niemal każdy temat, ich kariery mogą nabrać zawrotnego tempa. Niejeden ekspert znany ze szklanego ekranu swą medialną karierę wykorzystał do zarobienia milionów – z własnego, świetnie prosperującego biznesu. Wystarczy wymienić choćby Marka Zubera, który zaczynał jako zwykły analityk BPH, a dziś jest partnerem Dexus Partners, czy Macieja Kossowskiego, niegdyś menedżera ds. PR firmy Expander, obecnie – prezesa i współ‚właściciela Wealth Solutions.
Dorota Kołecka zwraca uwagę, że pojęcie „autoprezentacja” ma w języku polskim nieco pejoratywny wydźwięk – zawiera bowiem sugestię, że to tylko swoista poza na użytek świata zewnę™trznego, mocno podkoloryzowana wersja prawdziwej osobowości czy osiągnięć. "Takich kontrowersji nie budzą za to umieję™tnoś›ci komunikacyjne, niezbędne we współpracy z pracownikami, klientami czy dostawcami" – zauważa Kołecka. – "To cecha każdego lidera, poszukiwana na rynku pracy, warto więc poł›więcić czas na rozwój w tym obszarze".

4. WYKSZTAŁCENIE

Jest niewątpliwie ważne, gdy podejmujemy pierwszą pracę. A potem? Jak przekonują François Nail i Joop Nijboer, country manager Poland z Pedersen & Partners, z czasem zyskują na znaczeniu doświadczenie, dokonania zawodowe i umieję™tność wyciągania wniosków ze swojej przeszłości. To podejście znajduje uzasadnienie w naszym, nie najlepiej ocenianym przez pracodawców systemie edukacyjnym. – "Niestety, ludzie najczęściej uczeni są… w taki sposób, że jest im trudno przyswoić wiedzę z innych źródeł niż podręczniki czy lekcje prowadzone przez opiekuna" – zauważa François Nail. Adrian Adamowicz, wiceprezes Pionieer Pekao TFI, dodaje jeszcze, że kształcenie nie powinno obejmować jedynie wiedzy specjalistycznej. "Ważny jest ogólny rozwój intelektualny, osobowościowy, a wówczas roś›nie umieję™tność radzenia sobie ze złożonością świata, zrozumieniem otoczenia i ludzi znajdujących się wokół" – mówi Adrian Adamowicz.
Wykształcenie jest również jednym z najważniejszych czynników wpł‚ywających na wysokość pensji. Internetowe Badanie Wynagrodzeń 2007, przeprowadzone przez firmę Sedlak & Sedlak, wyraźnie pokazuje, jak wiele można zyskać finansowo wraz z osią…ganiem kolejnych stopni edukacji. Mediana zarobków osób z wykształceniem podstawowym wynosiła w ubiegłym roku zaledwie 1,8 tys. zł, z wyższym – już 3,5 tys. zł, a podyplomowym – aż 3,9 tys. złotych. Najwyższe dochody osiągali pracownicy z tytułem absolwenta studiów MBA. Co drugi z nich otrzymywał pensję w wysokości od 5,5 tys. zł do 18 tys. 532 zł, czyli około trzy razy wię™kszą od osób, które ukończyły tylko studia wyższe.
Joop Nijboer zwraca jednak uwagę, że na polskim rynku jest bardzo niewiele uczelni oferujących studia MBA na naprawdę dobrym poziomie. – Tylko kilka z nich ma znaczenie i są… rozpoznawalne na cał‚ym ś›wiecie w równym stopniu co brytyjska London Business School czy francuski
INSEAD – mówi. – Wszystkie półroczne czy zaoczne kursy tego rodzaju nie są… zbyt wiele warte i nie powinny dawać tytułu MBA. I takich studiów oczywiś›cie nie traktowałbym jako „dopalacza” kariery zawodowej.

5. PRAKTYKA ZAGRANICZNA

Jest od dawna doceniana przez pracodawców, ale dopiero od kilku lat na szerszą skalę znajduje się w zasięgu ambitnych pracowników. Zagraniczne wymiany studenckie najczęściej rozbudzają potrzebę zgłębiania tajników pracy w innych krajach i kulturach oraz lepszego poznania języków obcych. Dlatego bardzo wielu młodych ludzi decyduje się na praktyki i stawianie pierwszych kroków w swoim zawodowym życiu właśnie poza Polską. – Globalizacja to dziś słowo klucz do kariery i rozwoju osobistego; natomiast ci, którzy zbyt długo tkwią w tym samym ś›rodowisku, tracą niestety elastyczność, a także zdolność dopasowywania się do różnych sytuacji – przestrzega François Nail. Wedł‚ug niego, praktyka za granicą to obecnie niemal konieczność. Różnice kulturowe pomagają nabrać dystansu do siebie, zaś zdrowy stosunek do własnych umieję™tnoś›ci pozwala czerpać ze swojego potencjału najpełniej. – Doś›wiadczenie mię™dzynarodowe może pomóc zwłaszcza w rozwoju kariery w firmie globalnej, na przykł‚ad ułatwić zdobycie stanowiska regionalnego – przyznaje Adrian Adamowicz.
Grażyna Żywot–Ciecierska również nie ma co do tego wątpliwości. Wedł‚ug niej, ważnym czynnikiem pozytywnie wpł‚ywającym na rozwój kariery w korporacji jest dłuższy pobyt za granicą. Na jak długo, dokąd i kiedy wyjechać? Na to pytanie nie ma jednej, prostej odpowiedzi. Wszystko zależy od osobistych preferencji oraz przedsiębiorstwa i jego możliwoś›ci. Jeśli kogoś› pociąga długotrwała kariera ekspaty, musi tylko znaleźć‡ odpowiedniego pracodawcę, który taki wyjazd umożliwi i przygotować się na przeprowadzkę. – Przed podjęciem decyzji o opuszczeniu kraju trzeba jednak pamiętać o jednym – przypomina Joop Nijboer. – A mianowicie, że kiedyś nadejdzie czas powrotu, zarówno do firmy, jak
i życia osobistego. Często zdarza się, że stanowisko, gabinet czy biurko, jakie pozostawiliśmy, zajmuje już dawno kto inny lub w ogóle zostało zlikwidowane. Dlatego warto przewidzieć‡ zawczasu i ten niezbyt atrakcyjny aspekt długotrwałego wyjazdu.